13 september 2012

13 september: De laatste dag in Santiago

De laatste dag in Santiago is een plezierige vakantiedag geworden.

Ik ben al vroeg weer naar de kathedraal gegaan om er nog alle resterende toegezegde kaarsen op te steken. Daarvoor heb ik euromunten moeten sparen. Met papier geld kaarsen betalen kon niet.



Aansluitend ben ik enkele kadootjes voor het thuisfront gaan kopen. Dat had op onderdelen meer voeten in de aarde dan ik vooraf gedacht had. Ik had het voornemen voor een van mijn broers (een verzamelaar) bijzondere postzegels te kopen. Maar dat is helaas niet gelukt. Spanjaarden zijn kennelijk geen postzegelverzamelaars, want er is in Santiago volgens de Officina de Turismo geen enkele 'postzegelwinkel'. Misschien zouden ze in een tweedehands boekwinkel wel psotzegels verkopen. Maar ik ben er geweest; mooi niet en op het postkantoor verkopen ze ook geen bijzondere series.
Voor het overige zijn mijn inkopen denk ik aardig gelukt. Dat gaat thuis natuurlijk pas echt blijken.

Het was heerlijk zo'n laatste dag in alle rust in Santiago rond te wandelen. Ik ben nog even bij de universiteit, respectievelijk bij de faculteit filosofie langs gegaan, maar het leverde niet snel genoeg een gemakkelijk contact op.














Ik zag vandaags niks meer van ontgroeningsactiviteiten in de stad. Er waren merkwaardigerwijs vandaag wel veel meer bedelaars op straat en er was ook een protestdemonstratie van overheidspersoneel. Er vallen ontslagen en het salaris van overheidspersoneel wordt gekort. De politie deed in grote getale mee.

Ik had vanmorgen bij het opstaan snel al even gekeken naar de definitieve uitslag van de nederlandse verkiezingen. Bij een kop koffie las ik wat een spaanse krant er over schreef. Best wel uitgebreid; heel feitelijk...... met enige toelichting op de goede en de slechte uitslagen van de verschillende partijen. Er stond een grote foto van een lachende Rutte bij het artikel.

Op terrasjes kwam ik weer bekenden tegen. Ik heb met de drie Deutsche schöne Frauen aus Beieren - ik kwam ze weer tegen - op een terrasje nog een kop koffie gedronken.

Toen ik later nog een keer langs de kathedraal was gegaan, het beeld van Jacobus op het hoofdaltaar had 'omarmd' en even in de crypte van de apostel was geweest, kwam ik de twee Duitse studenten uit München (ik had ze bij een kop koffie en een broodje gesproken tussen Sarria en Arzua) op een terrasje tegen. Zij waren vandaag aangekomen.


Op de Plaza voor de kathedraal fotografeerde ik op verzoek net aangekomen Spaanse meisjes/jonge vrouwen en enkele fietsers. En plotseling staan Maudje Muller en Erik Geers voor mijn neus. Dat waren die aardige jonge nederlandse fietsers (uit Tilburg) die ik tijdens mijn rustdag in Oloron Ste Marie voor de kathedraal daar had ontmoet. Ruim 1100 km terug. En nu kwam ik vandaag bij de kathedraal in Santiago tegen. Niet te geloven. Ze waren nog maar net 'binnen'.






















Ik stelde voor, dat hun 'arriveren in Santiago' even gevierd moest worden. Dus dat werd weer een terrasje.....nu bier en wijn. In kort bestek werd veel uitgewisseld over ieders belevenissen sinds 29 augustus jl. Ze zeiden toen, dat ze ongeveer 65 á 70 km per dag zouden rijden, het rustig aan zouden doen. Maar ze hebben hun gemiddelde dus behoorlijk opgevoerd. Maar leuk om ze weer te ontmoeten en even bij te praten.

Terwijl ik met Maudje en Erik op een zonnig terrasje aan het bier (zij) en de wijn zit, komt Toshio Kishi langs, de Japanner met wie ik in de aanloop van de Cebreiro een heel stuk geklommen had, en die mij toen zei, dat ik toch maar in mijn eentje verder moest gaan, omdat ik voor hem iets te hard reed. Hij was hier gisteren aangekomen (zoals ik gisteren al van Hanne en Oscar gehoord had). En alles was goed gegaan.
We hebben gewoon het gesprek van afgelopen zondag hier in Santiago voortgezet. Hij heeft uitgelegd, dat het voor hem niet zo moeilijk is om als Japanner in Europa rond te fietsen, dat wat hij tijdens de Camino meemaakt, voor hem geen cultuurshock is, omdat hij Europa tamelijk goed kent. Hij is reisleider en leidt Japanners in Europa, en met name in Spanje rond. Hij liet blijken veel van de europese, en met name de spaanse geschiedenis te kennen.
Een mooie man. En vooral ook een aardige en vriendelijke man. Ik heb nu zijn emailadres.

Dan was mij de afgelopen dagen verschillende keren gevraagd of ik nog nooit Dick en Wim uit Haarlem was tegen gekomen. Dat was niet het geval. Iedereen kwam ze tegen. Ik niet.
..........Maar vandaag wel. En wat blijkt, we zitten morgen in hetzelfde vliegtuig. Dus we spreken elkaar morgen verder op het vliegveld in Santiago, bij de overstap in Barcelona, en mogelijk in het vliegtuig.
Dus Hanne en Oscar....ik heb ze nu ontmoet.

Je zou kunnen zeggen, dat Santiago voor mensen die de Camino gelopen of gefietst hebben een 'small Camino-village' is. Je komt er steeds bekenden tegen.
Dat was vandaag niet anders dan de voorgaande dagen.
En wat hier in Santiago aan ontmoetingen plaatsvindt vormt het vervolg van eerdere ontmoetingen.
En die ontmoetingen worden door iedereen als een wezenlijk en gezellig aspect van de Camino ervaren.
Zonder is de Camino geen echte Camino.

Deze Camino zit er nu bijna op. En tot het eind toe zit ie vol verrassingen.

In het Alameda-park, dichtbij mijn hotel, verliezen de bomen al veel bladeren.
Een goed moment om te vertrekken. En bovendien...die vijf weken waren lang genoeg.
Het was een geweldige Camino.



12 september 2012

12 september: Naar de mis voor de pelgrims en fiets en bagage verstuurd

De dag van vandaag leek helemaal niet op de vele voorgaande fietsdagen.
Eerst werd er uitgeslapen.
Vervolgens werd er uitgebreid, 'europees' ontbeten. Ja dat is wel even wat anders dan het Spaanse ontbijt, dat meestal niet meer omvat dan koffie en twee stukjes geroosterd brood met boter en jam. Voor een fietser zet dat geen zoden aan de dijk. En daarom moet je na zo'n spaans ontbijt altijd eerst naar de 'supermercado' fietsen om aan brood, tomaten, fruit, sapjes en een yoghurtje te komen.
Maar hier in het hotel is het ontbijt zeer dik in orde.
Als je toevallig van taart houdt......er is hier bij het ontbijt een ruim aanbod. Maar dat is er in alles. En geen laffe sapjes uit pakken, nee echt verschillende vruchtensappen. Heerlijk!


Hotel Compostela; op de derde verdieping achter het meest rechtse raam ligt mijn kamer; ik heb een extra zijraampje
Omdat ik gisteren al gezien had, dat er grote aantallen pelgrims aankwamen, ben ik vanmorgen maar relatief vroeg naar de kathedraal gegaan voor de mis voor de pelgrims. Ik was er ruim een half uur voordat de mis begon. Maar had dan ook een mooie plek vooraan. En ik hoefde me niet te vervelen, want er werden liederen 'ingestudeerd'. Ondertussen liep de kathedraal verder vol.................






















En voor het instuderen van de liederen heeft het toch voordelen Joop, als je een beetje Latijn kent. Je snapt meteen de tekst. Je hoeft niet na te denken over wat......'zou ze dat bedoelen'?
In de kathedraal zag ik meerdere mensen, die ik de laatste dagen was tegen gekomen. Natuurlijk feliciteerden we elkaar met de goede aankomst en na de mis werd met enkelen nagepraat.
Duitsers en engelstaligen worden tijdens de mis ook in hun eigen taal toegesproken. De Italianen ook.
Wij Nederlanders niet. Wij zijn kennelijk toch met te weinig, of er was geen nederlandse priester voorhanden, die in de 'meer herenmis' mee wilde doen. Er waren misschien wel 15 priesters op het altaar, die gezamenlijk voorgingen. Zo'n aantal is natuurlijk wel handig voor het uitreiken van de Communie. Want de kathedraal was stampvol. Ook de gangpaden waren zeer goed bezet. Daar stond men of zat men gewoon op de grond. Heel bijzonder om met zo'n massa pelgrims zo'n mis bij te wonen en wat mij betreft 'lekker mee te zingen'. Moet je voorstellen, een paar duizend mensen in de kathedraal, de meerderheid heeft de Camino gedaan (er zijn natuurlijk ook toeristen), die voelen nog de pijn van het lopen of het fietsen, ze hebben pijn ervaren, maar ze hebben het gehaald, zijn blij. Ze groeten en omhelzen elkaar. Ze komen van all over de world. Velen kunnen nauwelijks of niet met elkaar communiceren, spreken maar één taal. En dan wordt er toch in verbondenheid, in gezamenlijkheid zo'n mis gevierd; dan wordt er samen enthousiast gezongen. En veel protestanten, leden van de engelse kerk, en leden van andere geloven lopen ook de Camino. Ook zij willen allemaal de pelgrimsmis bijwonen, die mis gezamenlijk vieren.
Ik persoonlijk krijg daar kippevel van. Ik vind dat heel mooi en ervaar dat als een heel blij moment.
Ik heb ook nog heel goed de pelgrimsmis van twee jaar geleden in beeld en in gedachten. Ik bedoel te zeggen......het is zo bijzonder; dat vergeet je niet.




































Ja, en vanmiddag ben ik maar met mijn bagage aan de gang gegeaan. Ik ga immers vrijdag weer naar huis en ik moet er natuurlijk voor zorgen, dat mijn fiets en mijn bagage ook weer goed thuis komen.
Ik heb gekeken wat ik de komende dagen aan schone was nodig heb  en ik heb vuile was afgegeven bij de étage-verzorgster' van het hotel en die ging ervoor zorgen, dat ik dat vandaag nog schoon, en voorzover nodig, gestreken op mijn bed aantref.
Wat ik de komende dagen niet nodig heb, heb ik allemaal keurig geordend in mijn fietstassen gepakt en die met de fiets bij de fiets- en bagagevervoerder ingeleverd. Die vervoerder werkt samen met een hotel hier in de stad en daar heb ik een en ander afgegeven. Volgende week wordt de fiets én de bagage thuis afgeleverd. Mooi geregeld! En alles is verzekerd.











Mijn tweede grote fietstas dient vrijdag als 'koffer'. Volgens mij is die ruim groot genoeg voor wat ik dan bij me heb.

Maar er moeten nog een paar klusjes worden gedaan. Ik heb nog niet alle beloofde kaarssen opgestoken, er moeten nog kaarten worden geschreven en ik moet nog uit op een paar kadootjes.
Maar dat moet morgen allemaal wel kunnen lukken.

11 september 2012

11 september: Aankomst in Santiago de Compostela

Arzua - Santiago de Compostela: 52 km; totaal 2835 km

Ja........ik ben er. Om kwart over twaalf passeerde ik het bord 'Santiago' en om kwart voor een stond ik op het grote plein voor de kathedraal. Ik ben er vele malen gefeliciteerd én gefotografeerd.
Ik heb er Hanneke gebeld. Het was een euforisch moment.......aangekomen.......Een maand en een dag onderweg geweest. 2835 km weggetrapt. Enkele honderden beklimmingen bedwongen, sommige erg hoog, andere heel lang, en weer andere heel steil.



















































Wat een tocht....ja lang. Maar veel gezien, veel moois gezien: prachtige romaanse kerken en kloosters; er waren ook gothische hoogtepunten. Ik heb genoten van de verschillende landschappen, de grote diversiteit daarin.
Ik heb misschien wel het meest genoten van die vele aardige contacten met niet alleen europeanen, maar ook met die vele niet-europeanen: een Koreaanse, een Venezoleaanse, een Argentijns duo, Canadezen, Amerikanen, een echtpaar uit Bermuda, de Japanner(s), de Chinezen, de Zuid-Afrikanen, de Australiërs......ze waren er allemaal.
De Camino is heel erg internationaal; en ik denk, dat de Camino de europese gedachte bevestigt en versterkt. Dat was een item in de gesprekken. Voor mensen in de Camino is het geen discussiepunt....Europa moet op de ingeslagen weg verder........en er dient binnen Europa sprake te zijn van solidariteit. Als door rijke landen hulp wordt geboden aan armere europese landen, dan mogen er wel 'herstructureringseisen' worden gesteld.

Wat ben je rijk als je dit mag en kan doen. Rijk, omdat je kennelijk de gezondheid en de conditie hebt om zo'n tocht tot een goed einde te brengen. Rijk, omdat je kennelijk de mentaliteit en vaardiogheden hebt om het te doen en ervan te genieten.

10 september 2012

10 september: fietsen door een heuvelachtig. groen Galicië

Sarria - Arzua: 82 km; totaal 2783 km



In hotel Roma had ik gisteren tijdens het diner een enkele Schotse vrouwen ontmoet, die vandaag heel vroeg zouden gaan vertrekken. Maar ze hadden zich verslapen. Dus bij het ontbijt werd het gesprek van gisteren voortgezet.
Niet veel later moest ik de communicatieproblemen tussen de jongeman van de receptie van het hotel en enkele Noorse vrouwen oplossen. Ze kwamen er met elkaar niet uit. Met mijn engels en mijn gebrekkige spaans (dankjewel Ben en Josele) kon ik ze helpen. En de charmante man van de receptie prees mij om 'mijn uitstekende spaans'............Ongelofelijk!
Maar  zo ging het door de hele dag. Steeds weer ontmoette ik mensen, waaronder een aantal die ik de afgelopen dagen heb leren kennen. Eerst ontmoette ik een Brabants echtpaar, toen ik kuchend en blazend boven op een heuvel aankwam, waar zij juist koffie zaten te drinken. Ze herkenden mij als nederlander en ik heb een kop koffie met hen gedronken en ervaringen uitgewisseld, o.a. ook gesproken over het fietsvervoer. Zij fietsen de Camino om een bijzondere reden. Ze zijn 25 jaar getrouwd en wilden daarom iets bijzonders doen.


Na de koffie heb ik een eind met hen gefietst. We hebben samen Portomarin bezocht. Het water in het stuwmeer was daar zo laag, dat je de fundamenten en de oude stadsmuur boven het water zag uitstijgen. Bizar.


In Portomarin ontmoette ik  anderen uit een inmiddels omvangrijk bekend peleton: de groep vabn 4 Spanjaarden, die ik al dagen lang iedere dag een hand geef en een schouderklop. We noemen elkaar 'amigo'. Een van die vier heeft mij vlak na Léon geholpen de fiets over een spoorbaan te tillen. Dan een groepje van 3 Spanjaarden, die altijd hard Olanda roepen als ze mij zien; twee spaanse vrouwen, die ik vaak in beklimmingen inhaal en een duitser uit Berlijn.

Verderop in de dag ontmoette ik het Brabantse echtpaar weer in een dorpje op een terrasje, toen ik toe was aan een koffie en een boccadillo. Daar was ook een nederlandse loopster. Ik sprak er ook met twee jonge Duitse lopers, die beiden in München studeerden.

Was het vandaag een dag van veel, zeer diverse contacten, het was ook een dag van heel veel beklimmingen en veel hardere wind dan was voorspeld, en bovendien tegenwind. Qua fietsen vergde de dag dus zeer veel energie. Er moest heel veel worden geklommen. Ook veel korte, steile beklimmingen van meer dan 8 %. Het hield niet op. Er was ook een lange beklimming van 12 km, met een deel van meer dan 10 %. Met de wind erbij was het zeer pittig.

groen Galicië

Maar hoe je het ook wendt of keert, ik ben vanavond wel in Arzua terecht gekomen, in een prachtig hotel, een buiten het stadje; in het Pazo St. Maria; een oud monumenteel gebouw, 17 of 18e eeuw, met heel goede voorzieningen. Heel stil. Dit wordt vannacht heel lekker slapen.


















Ik heb hier vanavond gegeten met het Hilvarenbeekse echtpaar. Omdat ze een zilveren paar zijn,heb ik voor de wijn gezorgd.

Wat het landschap betreft.....Galicië is groen. Dus hier geen geel gras langs de weg. Hier geen vergeelde stompjes van geoogst graan. Hier groene weilanden, omzoomd met veel bomen. Heuvelachtig, soms een beetje bergachtig, soms ook wat rotsen. Kleine dorpjes met wel steeds een bar/restaurant. In de grotere dorpen en stadjes ook hotels. Men leeft hier een beetje van de Camino.

Een wat de Camino betreft...er zijn niet alleen steeds meer fietsers, maar nog meer wandelaars. Het lijkt soms een beetje te verworden tot de 'vierdaagse van Santiago'.

Morgen nog ruim 50 km en dan ben ik er......












9 september 2012

9 september: Over de Cebreiro naar Galicië

Villafranca er Bierzo - Sarria: 80 km; totaal 2701 km

Het heeft de afgelopen nacht hard geregend en het was erg bewolkt, toen ik opstond. Hier in Spanje kun je bijna nergens ontbijten zonder dat er een grote televisie aanstaat en er werd ook voor vandaag overdag regen  en onweer voorspeld.
Niet gehinderd door pessimistische ideeën over wat het weer vandaag voor mij in petto zou kunnen hebben, vertrok ik rond 8.30 uur.
Ik was zeker niet de eerste. Vanuit de ontbijtzaal van mijn hotel had ik al meerdere fietsers over het Plaza Mayor de Camino-route zien kiezen.

Het was fris.....dat leek me niet verkeerd, als er vandaag moest worden geklommen. Al snel zat ik op oplopend vals plat en binnen het uur moest het jack uit.


En anders dan was voorspeld, trok de lucht open. Rond half elf hadden we een blauwe lucht, scheen de zon volop en werd het warm.
Ik zat toen in de lange aanloop naar de Cebreiro....ergens tussen Asbasmestas en Puerto Pedrafita.
Ik haalde daar een Japanner in, die ik 's morgens over de Plaza Mayor in Villafranca had zien gaan.
Hij had een bijzondere fiets.....met alleen twee hele grote voortassen, een racefietsstuur, wel toerfietswielen en - banden. Het was, zei hij, een speciaal ontwerp. Hij heeft de fiets vanuit Japan meegenomen naar Europa en na zijn Camino gaat de fiets weer mee naar Japan. Hij rijdt de Camino vanaf St Jean Pied de Port. Hij rijdt tamelijk korte afstanden per dag. Maximaal 50 km per dag.
We hebben een een tijdje samen gereden. Maar ik moest me wel erg inhouden en het door mij aangehouden (lage) tempo was voor hem toch ook weer net te zwaar. Na een korte pauze om water te drinken en wat te eten, concludeerde hij, dat het niet verstandig zou zijn, als hij zou proberen met mij naar de top van de Cebreiro te rijden. We wensten elkaar verder een goede Camino en gaan ervan uit, dat we ekkaar nog in Santiago zien.


















Ik dus verder omhoog. Het alndschap was prachtig!


De bergen in de zon waren heel anders; daar waren nauwelijks of geen wolken.


8 september 2012

8 september: Via Foncebadón en het Cruz de Ferro naar El Bierzo

Astorga - Villafranca del Bierzo: 83 km; totaal 2621 km

Vandaag geen heel bijzondere kathedralen of bijzonder mooie romaanse kerken op de route.
Wel veel kleine dorpen met bijna altijd een kerk, waar even aandacht aan kan worden besteed. Veel kerken met een ooievaarsnest. Maar er zitten nu geen ooievaars meer in.


Verder heb ik een groot deel van de dag kunnen genieten van mooie berglandschappen. Het was een beetje heiïg, dus het is me niet gelukt op de foto's te krijgen wat ik zelf zag.
Neem van mij aan, dat het mooi was.



Dat heiïge had ook wel iets betoverends....heel mooie blauwe, soms een beetje paarsige bergen. Dat dan op afstand. Dichtbij geel verbrand gras, hei, soms wat laag struikgewas en lichtbruine rots. Fietsend op een in de rots vrijgemaakte weg.
En nadat ik op ongeveer 1500 Foncebadón en het Cruz de Ferro was gepasseerd, volgde een spectaculaire, lange afdaling. Regelmatig moest ik flink in de remmen, als het te hard dreigde te gaan.
Er waren prachtige haardspelbochten. Oplettendheid was geboden, want er zat hier en daar en gat in de weg en in sommige bochten lag los steengruis.























Ik was heel blij toen ik veilig beneden was.


7 september 2012

7 september: In de voetsporen van de Romeinen en twee keer Gaudi

Mansilla de las Mulas - Astorga: 92 km; totaal 2538 km

De gang van zaken rond het ontbijt in en mijn vertrek uit het hotel bevestigde mijn opvatting, dat "El Gallo" in het beter uit de hotel-/pensionlijst van deel 3 van de St. Jacobs Fietsroute geschrapt kan worden. Het is een grote afknapper. Ik zal er meer uitgebreid op ingaan in een brief aan Sweerman.

Maar eenmaal op de fiets, fiets je die slechte ervaring snel van je af. Het was rond 8.30 bij het vertrek nog koud. Maar het beloofde een mooie dag te worden. Ik was rond tienen in Léon. Toen was de temperatuur al lekker. In de buurt van de kathedraal werd al volop op terrasjes koffie gedronken.
Dat leek me ook wel wat.....mét taart!

 


En om dat 'in de voetsporen van de Romeinen' even toe te lichten...........Léon was rond het jaar 68 het Romeinse Legio Septima. Het was een grote Romeinse legioenplaats.

Ik denk dat de kathedraal ook op 'restanten van de oude Romeinse legioenplaats' staat, want hij staat op het hoogste punt van de stad.
Hoe dan ook, de kathedraal is nog even mooi als de vorige keren dat ik hem zag. Maar dit keer waren er minder steigers. Dus eigenlijk was die mooier. Opnieuw was ik onder de indruk van de rijk gebeeldhouwde portalen, de hoge gewelven, en de vele mooie ramen.




































Terwijl ik erin rondliep, zat nog steeds 'de discussie met Henk van de Haar' in mijn hoofd over wat wel of niet in een godshuis thuis hoort. Nou Henk, ik heb heel veel foto's genomen in de kathedraal van details (gebrandschilderde ramen, beeldhouwerk, bronzen reliëfs, koorbanken, enz) waarin ik geen bijbelse of religieuse betekenis kan ontdekken. Nu ben jij bijbelvaster dan ik, dus moeten we na mijn terugkeer die foto's samen maar eens bekijken. Misschien zie jij vaker een relatie met de bijbel
dan ik. Ik ben benieuwd wat je ervan vindt.



Dit keer was er ook gelegenheid om de kloostergang naast de kathedraal te bezoeken. Er waren nog oude fresco's te zien. Maar die waren behoorlijk beschadigd. Men was daar trouwens voplop aan het restaureren. Aan een kathedraal van zo'n omvang wordt bijna permanent gerestaureerd.




































Na het bezoek aan de kathedraal en de naastgelegen kloostergang heb ik in de buurt van de kathedraal wat gewandeld. Eerst naar de Casa de Botines, een licht granieten gebouw van Gaudi uit 1894,  en vervolgens naar de koninklijke basiliek San Isidoro. Die San Isidoro is een voor een romaanse kerk uit de 11e eeuw erg groot. De San Isidoro heeft ook prachtige gebeeldhouwde portalen.
Er wordt beweerd, dat die mooie romaanse San Isodoro is opgetrokken op de fundamenten van een Romeinse tempel. Ik heb daar overigens zelf niets van gezien.



Ik ben ook nog even bij een fietsenreparateur langs gegaan. Maar tevergeefs. Hij was gesloten. Ik wilde mijn remmen even laten nakijken. Dat moet dan misschien morgen even in Astorga.

Bij vertrek uit Léon kwam ik langs die prachtige Parador 'San Marcos', die oorspronkelijk gebgouwd is als een pelgrimshospitaal. Stel je voor!


















6 september 2012

6 september: Over de Tierra de Campos

Fromista - Mansilla de las Mulas: 103 km; totaal 2446 km


De San Martin in Fromista vanuit mijn kamer vanmorgen om 7.30 uur
De contacten worden intensiever.
Ik ontmoet nu vaker ook mensen die ik al eerder ben tegen gekomen.
Gisterenavond was ik aan tafel in het hotel San Martin in Fromista tolk voor 2 groepen Duitsers (1 x 3 mannen; 1 x 2 vrouwen) en een Canadese, die Ierse van geboorte was en een Zuid Afrikaanse. Ik zat in het midden. De 3 Duitse mannen had ik al eerder op een terrasje bij San Juan de Ortaga gezien. Die (althans twee ervan; de derde is ondersteuner) lopen onwijs hard. Zoals gezegd is er een ondersteuner,, die de bagage vervoert, fourageert en de onderkomens regelt. Ze lopen tenminste 40 km per dag. Vandaag wilden ze 47 km lopen. Ze zijn vanmorgen om vijf uur vertrokken. (dan is het nog donkier; maar dan lopen ze met lampen op hun hoofd). Ik haalde ze vanmorgen om 10 voor elf in en toen hadden ze er al 28 km gelopen. Ze twijfelden er niet aan, dat ze vandaag de 47 km zouden halen. Vandaag liep trouwens een van de Duitse vrouwen met die twee mannen mee. De tweede Duitse vrouw moest met een grote bloedblaar even afhaken en ging vandaag met de ondersteuner mee in de auto.


















Vandaag heb ik ook een grote groep Zuid-Afrikanen en Australiers ontmoet; allemaal fietsers. Daar heb ik een tijdje op een terrasje mee gesproken. Een architect in de groep ontwierp ook ziekenhuizen. Dus ziekenhuisbouw en wat ik daarin gedaan had was ook even een onderwerp. Met Zuid-Afrikanen kan het gesprek gewoon in het nederlands plaats vinden. Ook bijzonder eigenlijk.
Ook deze groep fietsers hadden een begeleidster met auto bij zich. De fietsers hadden dus geen bagage op de fiets; alle bagage zat in de auto. En ze fietsten maar zeer bescheiden afstanden.
Dat ik deze Camino vanuit Nederland doe maakt wel indruk (eigenlijk in alle contacten; ook dat ik het nu voor de tweede keer doe).

Verder heb ik een tijdje (langzaam) meegefietst met een Duitse loper. Hij sprak me aan, terwijl ik me met zonnecrême aan het insmeren was. Hij kwam uit Heilbronn. Was net in juli jl als arts afgestudeerd en gaat in oktober a.s. in een ziekenhuis met zijn praktijk beginnen.
Hij vond de Camino lopen een mooie overgang richting werk, in zekere zin ook een afsluiting van de studie.
Ook (aan-) gesproken door/met een engels echtpaar, dat eigenlijk een Santos had willen aanschaffen, maar de aanschaf vanwege de kosten nog enige tijd heeft uitgesteld. Ze waren op de laatste vakantiebeurs in de Rai in Amsterdam geweest en hadden toen op een 'travelmaster' van Santos gezeten (zo eentje als ik heb) en waren meteen verkocht. Ze zijn er nu voor aan het sparen. Ze vroegen me het hemd van het lijf over de fiets. Ik kon ze er alleen maar positieve dingen over vertellen.

Vandaag heb ik absoluut lekker gefietst. Ik had het grootste deel van de dag een lekker rugwindje. En ik maakte mijn kilometers vandaag in een bijna volledig vlak gedeelte van Spanje. Echt even plat, of bijna even plat als Nederland. Dus het schoot wel lekker op.
Het was wel warm; maar de noord-oostenwind zorgde toch steeds ook voor enige verkoeling; en er werd regelmatig gedronken!

Maar gelukkig was er ook voldoende te zien onderweg.
Allereerst was er de Tierra de Campos zelf: uitgestrekte, bijna platte velden zo ver het oog rijkt. Bijna geen bomen. Bijna ook geen verkeer. Hier en daar Camino-lopers; meestal in kleine groepjes. Zo nu en dan een klein dorp, dat zich met zijn uitstekende kerktoren van verre aankondigt.


Ik stop niet bij alle kerken, wel bij de grote monumentale Santa Maria Blanca in Villalcázar de Sirga. Ik kan er dit keer helaas niet in. Maar alleen de buitenkant is ook de moeite waard. Een beetje een 'vestingachtige kerk, die in de 13e eeuw door de orde van de Tempeliers werd gebouwd. De kerk heeft een mooie met beeldhouwwerk versierde  hoofdentree.
(En er tegenover is een aardig café-restaurant waar ze goede koffie schenken).


Iets verderop in Carrion de los Condes was ook genoeg te zien: bij het begin van het stadje eerst de Santa Maria del Camino, een 12e eeuwse romaanse kerk. Helaas ook  gesloten. Het portaal van deze 'Santa Maria' beeldt  het verhaal uit van de honderd maagden, die ooit aan de Moren geschonken zouden moeten worden, maar die gered werden door een kudde woedende stieren. Een mooi verhaal.
Met enige fantasie zijn de maagden in het beeldhouwwerk van het hoofdportaal nog herkenbaar.














In het centrum van Carrion de los Condos was er verder nog de Santiagokerk, met ook weer zoveel - goed bewaard gebleven - beeldhouwwerk aan de voorgevel.


5 september 2012

5 september: Rustdag in Fromista

Wat doe je in Fromista tijdens een rustdag?

............................
Uitslapen en met meer koffie ontbijten dan gebruikelijk.
En bij het ontbijt de krant.
Daarna maak je een wandelingetje......en zie je dat het wel heel stil is 's morgens in Fromista als alle Camino-wandelaars (en enkele fietsers.....ik heb vanmorgen nog twee engelse fietsers uitgezwaaid) zijn vertrokken en de niewue nog niet zijn aangekomen.
Het is wederom fris en winderig.

Ik werk wat aan mijn blog en ga een tijdje met mijn foto's aan de gang.

Wassen hoeft vandaag gelukkig niet, want dat heb ik gisteren allemaal al gedaan. Alles is zelfs al droog.

Ik besluit naar de kapper te gaan. Het is kapper Olga. Ze doet normaal geen baarden, maar voor een 'peregrino' maakt ze een uitzondering. Maar het resultaat mag er wezen ......vind ik. En deze knipbeurt kostte inclusief baard echt heel weinig.

Dan neem ik heel veel tijd om die pachtige, romaanse, 11e eeuwse San Martin van Fromista te bekijken. Wonderschone, romaanse architectuur. Rijk aan prachtig beeldhouwwerk. Moet je je voorstellen........rondom, onder alle dakranden, op verschillende nivo's gebeeldhouwde kopjes en andere versiering: mensenkopjes, monsterkopjes, vogels, leeuwen, apen, planten, vruchten, groenten en geometrische figuren. Wat een diversiteit, wat een kunst!
En ook binnen: een voorname romaanse soberheid, maar wel met uitbundig gebeeldhouwde kapitelen. Diverse herkenbare beelden uit het testament.






Dan een rustige lunch met een copa heerlijke vino blanco.

Weer even verder met mijn blog.
Een tijdje een boekje ("De kunst van de stilte") lezen op mijn kamer.

Een dutje van ruim een uurtje.

Enkele kaarten posten en nog een rondje Fromista.
Tevens wat fruit en tomaten voor de komende dagen gekocht.

Een glaasje wijn op het terras voor het hotel.
Zien dat Fromista langzamerhand weer volgelopen is.

Gisteren heb ik op hetzelfde terrasje een tijdje zitten praten met twee nederlanders, die in het Jansdal Ziekenhuis werkten. Zij kenden natuurlijk het voormalige College bouw Zorginstellingen, waar ik het tot mijn pensionering gewerkt heb.
Later heb ik nog een glas gedronken met een man uit Oxford en een vrouw uit IIsland.
Ik at 's avond met een arts en een apotheker (beide ook gepensioneerd) uit Bretagne. Ik kon hen helpen aan goede adressen voor het vervolg van hun Camino.


Vanmorgen zag ik in de San Martin weer de drie duitse schonen, die ik eerder in Sto Domingo de la Calzada had ontmoet. Leuk om met hen weer even bij te praten.
Vanmorgen hier ook even vier nederlandese (auto-)vakantiegangers gesproken. ...........aardig, maar toch anders dan mensen van de Camino.

Benieuwd wie ik vanavond bij het diner en de 'borrel vooraf' zal ontmoeten.

Wel ook ondertussen een kamer in mijn bestemming voor morgen gereserveerd.

Wat doe je dus tijdens een rustdag in Fromista?
Niet al te veel en een beetje uitrusten.

En verder denk je een beetje na over de tocht tot nu toe.
Over het vele mooie, dat je allemaal al gezien en beleefd hebt.
Natuurlijk moest er ook gewerkt (ik bedoel berg- en heuvelop, bij 40 graden, bij hevige regen en tegen de wind) worden en ben ik ondertussen een beetje moe, maar het is wederom een geweldige ervaring.
Hier word opnieuw je geluk bevestigd.

4 september: Langs Burgos en de Rio Pisuerga, een feest der herkenning

San Juan de Ortega - Fromista: 109 km; totaal 2343 km

Ik heb vandaag ruim 100 km en het was in zekere zin een feest der herkenning. Natuurlijk de belangrijke bezienswaardigheden onderweg heb je een beetje in je hoofd, maar op heel veel punten herkende ik ook de route. Ik hoefde heel vaak niet eens in het routeboek te kijken. Is het dan minder leuk? Zeker niet. Je bent in zekere zin meer ontspannen onderweg.
De wind blies, floot, bulderde, maakte voortdurend veel herrie; ik had wel eens stukjes tegen; maar voor het merendeel had ik hem in de rug. En toch........het zou een stuk prettiger zijn als de wind een tijdje ging liggen. Het is een hardstikke koude wind uit het noorden. De zon schijnt, maar het is koud.
Maar heuvel met jack kan echt niet. Als je maar even moet klimmen, breekt het zweet je aan alle kanten uit. Maar als er niet geklommen hoeft te worden, kun je met de koude noordenwind niet zonder jack.


Het licht en de landschappen zijn heel anders dan twee jaar geleden. Toen fietste ik hier in juni rond. Inmiddels is het september. Dat  betekent, dat ik in volstrekt ander licht en in andere landschappen fiets. Nu zijn er 's morgens  vaak een aantal uren wolken; denk je zelfs, dat je een bui over je heen zou kunnen krijgen. En het wordt 's morgens laat licht.
Maar op het land zijn de gewassen geoogst; de stompjes van het graan zijn geel; of je ziet zwarte zonnebloemen; de wijnvelden hebben veel meer gewas dan in het voorjaar.
Het totale beeld verschilt erg van dat voorjaarsbeeld uit 2010.

Er zijn ook andere verschillen. Er zijn nauwelijks ooievaars. In juni 2010 zat op iedere kerktoren minstens een ooievaar met jongen. Misschien zijn nu de ooievaars als weer vertrokken. Ik zie er veel minder.
Voor het overige lijken er heel meer vogels te zijn dan toen. Heel veel meer ook dan bij ons in de buitengebieden. Er zijn ook veel meer roofvogels. Die vliegen niet altijd weg als je als fietser langs komt, alsof ze weten, dat je geen kwaad in de zin hebt.

Na de bijna slapeloze nacht in het klooster van San Juan de Ortega (zie ook mijn vorige publicatie) ben ik vroeg opgestaan en snel naar Burgos gereden. Toen ik eraan kwam, was de kathedraal net open. En natuurlijk ben ik weer naar binnen gegaan. Hij is tenslotte wonderschoon. Daar kun je geen genoeg van krijgen. Alle volgende keren dat ik in Burgos ben, zal ik de kathedraal willen zien. Eén groot kunstwerk vol met kunstwerken. Wat een rijkdom, wat een geschiedenis, wat een schoonheid, wat een macht, wat een geloof, wat een prestige............En het mag Spanje dan economisch misschien momenteel niet al te goed gaan (de werkloosheid is in augustus weer verder toegenomen en waarschijnlijk wordt er op de pensioenen nog verder gekort), je moet het nageven, dat de belangrijke monumenten toch heel goed worden onderhouden. De kathedraal van Burgos is als door een 'ringetje' te halen. Voor de kathedraal in Sto Domingo de la Calzada, en de vele andere belangrijke kathedralen en kerken/kloosters die ik gezien heb, geldt hetzelfde.




































In Burgos is het me ook gelukt een nieuwe helm te kopen (ter vervanging van mijn helm die in Sto Domingo gestolen is). Ik heb helaas niet dezelfde kwaliteit helm terug kunnen kopen, maar dan heb ik met Sinterklaas tenminste weer iets te vragen (dat heb ik overigens altijd toch wel......). Met helm voelde het fietsen meteen weer een stuk veiliger aan. Snelle afdalingen zonder helm zijn eigenlijk niet verantwoord. Bovendien is het wettelijk verplicht hier in Spanje als fietser een helm te dragen. Niet dat je er ooit op wordt gecontroleerd hoor.........Je ziet hier sowieso weinig politie. De Guardia Civil heeft wel mooie onderkomens/kantoren. Dat zie ik wel zo nu en dan.

Crisis in Spanje.....er wordt veel over de crisis gesproken. Ook op televisie. En je leest dagelijks berichten in de krant..........De verkoop van boeken en tijdschriften is 25% gedaald; de omzet bij allerlei festiviteiten blijkt sterk terug te lopen; ook hier vinden veel winkelsluitingen plaats; ook bars en cafe's gooien het bijltje erbij neer. Terwijl de Camino nog in alle opzichten lijkt te bloeien, blijken plotseling zelfs albergues en hostals te hebben moeten sluiten. De concurrentie tussen restaurants is moordend. Dat is op de korte termijn weliswaar in het (financiële) voordeel van de toerist, maar op de wat langere termijn zullen de keuzemogelijkheden afnemen. Er worden maaltijden geleverd voor een m.i. te lage prijs. Daar wordt domweg te weinig op verdiend.

Terug naar de Camino...
Na Burgos ben ik via Abillos, Cavia (koffiepauze en lunch), Estepar, Hontanas en de ruïne van het klooster van San Antón naar Castrojeriz gereden.
Bij de ruïne van het klooster van San Antón heb ik een tijdje met een drietal Spaanse fietsers gesproken. Zij hadden veel lol, maar maakten weinig km. Ze waren pas net in Burgos begonnen.



Bij de (alweer dichte) Santa Marïa del Manzano (Maria van de Appelboom) in Castrojeriz kwam ik twee Canadezen tegen; een vader en een zoon; en de zoon had dubbele bagage te dragen. Die droeg alle bagage van hen beide; dat was wel een heel grote rugzak. Als dat maar goed gaat tot Santiago.  Ze waren erg moe, maar zouden vandaag ook niet meer verder gaan. Ze moesten alles weten van mijn fietstocht. Op grond van mijn rood, wit, blauw onder mijn zadel hadden ze me eerst als een Fransman ingeschat. En  Canadezen uit de buurt van Ottawa hebben liever met Nederlanders dan met Fransen van doen. Ze hadden ernstige problemen met de Quibeciaanse kwestie.


3 september: Kloosters en een kathedraal

Najéra - San Juan de Ortega 100 km; totaal 2234 km


Ik stond in Najera al om even over negen aan een kloosterdeur te rammelen; het Monasterio de Sancta Maria la Real  staat immers vlakbij het hotel, waar ik de nacht had doorgebracht. Maar helaas, ik zou nog een uur geduld moeten hebben, want het klooster zou pas om 10 uur open gaan.
Dan is het altijd even de vraag: wachten en er de tijd voor nemen om zo'n beroemd klooster te bezichtigen of toch maar op weg gaan.


Ik koos voor het eerste en 'doodde' de tijd met het doen van een paar boodschapjes mondvoorraad en een kopje cortado. In de bar zaten twee Camino-lopers ook te wachten tot het Monasterio open zou gaan.
We waren stipt om 10.00 uur de eerste bezoekers. Ik ben blij, dat ik gewacht heb. Het is echt iets bijzonders .
Het klooster heeft een laat-gothische kerk uit begin 15e eeuw.  In de kerk is een indrukwekkend pantheon, waar talloze koningen ( van het koninkrijk Najéra-Pamplona en dat van Navarra) begraven liggen.
Het klooster is gebouwd op een plek waar in 1044 Maria zou zijn verschenen aan een koning Don Garcia, die ter plekke op valkenjacht was. Op die plek, in een grot staat een werkelijk prachtig Mariabeeld.
De bijbehorende kloostergang is 16e eeuws; erg mooi!






















Ik was in de stemming en wilde daarom op weg naar Sto Domingo de la Calzado een omweg maken langs het het Monasterio de Suso in San Milan. Dit klooster heeft een zeer lange geschiedenis. Immers San Milan zou zich hier rond 500 met een aantal gezellen als kluizenaar gevestigd hebben. Maar mijn klimmen in de wind naar dit Monasterio was tevergeefs. Het was maandag en het klooster was gesloten. Op het plein voor het klooster heb ik mijjn teleurstelling van met afgepraat met een Belgische familie. Die waren weliswaar met de auto, maar zij waren ook niet blij dat de kloosterdeur vandaag gesloten bleef.


Vandaag kwam ik ook weer een aantal fietsers tegen; o.a. drie duitse 'schonen' uit Beieren; en later nog een Duits echtpaar. Ik heb sterk de indruk, dat de Camino ook in Duitsland behoorlijk populair aan het worden is.
Mensen uit andere landen menen juist, dat de Camino buiten Spanje nergens zo populair is als in Nederland.

Toen maar verder - tegen de wind - naar Santo Domingo de la Calzada, in de hoop daar dit keer de kathedraal te kunnen bezoeken. Twee jaar geleden kon ik daar niet in.
En nu wel!. De kathedraal is van buiten al iets bijzonders (een prachtige toren, die net als in Utrecht los staat van de kerk; de kathedraal heeft van buiten een mooie, gelede opbouw, met prachtig beeldhouwwerk onder de dakronden op verschillenbde hoogten; het is in zekere zin een koninklijke kathedraal, omdat het geld voor de bouw ervan door koning Alfonso VI aan Sto Domingo in 1098 werd geschonken; de kathdraal dateert uit de 12e eeuw; werd in 1106 ingewijd en vervolgens in 1158 vergroot), maar van binnen is het werkelijk waanzinnig mooi. Qua rijkdom aan altaren, schilderstukken, beeldhouwwerk een beetje 'Burgos' in het klein. Maar omdat het veel kleiner en overzichelijker is dan het grote 'Burgos' bijzonder aangenaam. De kathedraal is wel net als Burgos een soort museum geworden. Je moet dus entree betalen om de kathedraal in te mogen. Maar een absolute aanrader.




































Terug naar mijn fiets achter de kathedraal bleek mijn helm weg te zijn en de band, waarmee hij op een van mijn feitstassen vast zat hing los. Ik moest dus aannemen, dat mijn helm gestolen was. Op het eerste gezicht was er uit mijn tas niets weg. Ik ben nog even haar de toeristeninformatie gegaan om te horen, of het zin het hiervoor bij de politie langs te gaan. Zij dachten van niet. En er was weliswaar een fietsenwinkel in Sto Domingo, maar die zou pas om 5 uur weer open gaan. Zo lang wilde ik niet wachten en ik besloot dan maar zonder helm verder te gaan en dan 'morgen' in Burgos een nieuwe helm te kopen.

2 september 2012

2 september: langs oude koningsstadjes en wijnvelden

Estalla - Najera: 83 km; totaal 2134 km

In de ontbijtzaal van het hotel was ik niet de enige in Camino-outfit. Er waren ook lopers, Fransen; zij lieten hun bagage vervoeren van hotel naar hotel. Ja, zulke arrangementen bestaan ook.
Toen ik vertok was er nog nauwelijks wind. Ja, na zo'n dag als gisteren ga je daar erg op letten.
Ik wilde eerste nog enkele kerken in Estella bekijken en ik wilde ook even op het Plaza de Santiago in Estella geweest zijn. Ik had geluk - het was zondag - dat ik nu de San Miguel in kon. Wat een mooie kerk is dat. Hoog boven de Rio Ega op een rots gebouwd. Van buiten niet indrukwekkend, maar van binnen mooi en met vooral fantastisch mooi beeldhouwwerk in het portaal. En het was er heerlijk stil. Er zat een enkele pastoor te bidden. Op een of andere manier vind ik het prettig om in een zo goed als lege kerk te zijn. Dan kan ik er beter met mijn eigen gedachten zijn en zie ik veel meer.


























































Even buiten Estella heb ik het Monasterio de Irache bezocht en anders dan twee jaar geleden was nu de kerk wel open. Een Meevaller! Mooi!


Ik herinnerde me niet dat er daarna richting Los Arcios zoveel geklommen moest worden. Maar er waren aangename dingen: ik kwam een herder tegen met een hele grote kudde schapen en geiten. De herder kon dat managen met maar twee honden. Knap!


Verder kwam ik een fietsende Spanjaard tegen. Hij sprak zeer goed engels. Hij was in Pamplona gestart en wil ook naar Santiago fietsen. We hebben tot Los Arcos samen gefietst. Daar ging hij lunchen. Daar was ik nog niet aan toe. Bovendien had ik mijn lunch in mijn tas en had ik niet het voornemen in een restaurant te lunchen.























Kort daarna kwam ik een Italiaan op de fiets tegen. Hij ging ook richting Viana. Hij had een 'aanhangkarretje' voor zijn bagage/inclusief tent achter de fiets. Zo'n bagagewagentje is wel iets anders als de vijf tassen die ik heb. Maar hij kon er toch behoorlijk tempo mee draaien. Ook bergop. Hij was wel een stuk jonger dan ik. Maar de conversatie verliep moeizaam. Hij sprak geen frans, duits of engels; en mijn italiaans is nooit iets geworden, omdat Hanneke er zo goed in was.
We zijn dus niet zo lang bij elkaar gebleven.
Opvallend was, dat ik vandaag ook veel meer lopers zag dan de voorgaande dagen..........De Camino lijkt op gang gekomen;..........dat is natuurlijk onzin. De fietsroute en de looproute lopen vandaag kennelijk meer parallel of vormen voor een stuk (na Logrono) daadwerkelijk dezelfde route. (de fietsroute is na Logrono tot bijna Naverrete gelijk aan de looproute).
Ik vond het na die verwaaide dag van gisteren, toen ik ook nauwelijks iemand tegenkwam, wel prettig meer 'onder de Camino-gangers' te zijn.

Viana was erg gezellig. Een mooi, klein stadje(vroeger een vorstendom)  met een aangenaam centrum: het plein voor de Santa Maria; een plein met een aantal terrasjes; nu was het extra feestelijk omdat er heel veel schilders kerk- en stadsgezichten aan het schilderen waren en je kon er hun eerdere werken kopen. Ze hadden 'atelier op straat.




































Ik heb er ook even op een terrasje gezeten en met een engelse loopster gesproken. In het parkje naast de kerk heb ik mijn eenvoudige lunch genoten. Wel ook met sinaasappel en banaan........